Eski Starbucks CEOsu Howard Schultz ile 1 Saat 44 Dakika
Daha zengin bir anlatım tecrübesi için videomu izleyebilir ya da hızlıca yazımı okuyabilirsiniz.
Hikâyenizi anlatın, başkalarının sizi değiştirmesine izin vermeyin. İlham vermek için kendinize has deneyimlerinizi kullanın. Sizi siz yapan değerlere daima sadık olun.
Bir falcının sözlerini andıran bu cümleler aslında Starbucks’ın kurucusu diyebileceğimiz Howard Schultz’a ait ve birazdan bu sözleri neden söylediğini de sizinle paylaşacağım ama önce size bir hayalperestin hikayesinden bahsetmek istiyorum.
Hikayemizin kahramanı dünyaya gözlerinizi Broklynn, Amerika’da açıyor. İşçi bir ailenin çocuğu ve babasıyla vakit geçirmekten, beyzbol maçlarını izlemekten çok mutlu. Bir kış günü babası karda kayıp kalçasını kırıyor ve artık çalışamayacağı için işsiz kalıyor. Üniversiteyi öğrenci kredisi ve part-time işlerde çalışarak ödüyor, mali sıkıntılarından ötürü ailesi mezuniyetine dahi gelemiyor.
Yardımcı satış görevlisi olarak Xerox’ta bir işe başlıyor. Görevi ise her gün 50 kişiyi arayarak satış yapmak. Daha doğrusu tahmin ettiğiniz gibi her gün düzenli olarak onlarca kişi tarafından reddedilmek. Reddedilmeyi kabullenmenin size sunacağı fırsatlara inanamazsınız.
İnanmıyor musunuz?
Öyle ise 6 yaşından beri reddedilmeyi içinde bir korku olarak büyüten daha sonrasında da bu korkuyu yenmek için 100 gün boyunca reddedilmeyi kendine görev edinen Jia Jiang’e kulak verin.
Xerox sonrası Avrupalı bir ev gereçleri firmasında çalışmaya başlayan Howard Shultz burada Starbucks isimli küçük bir kahve dükkanı ile tanışmış. Ancak, o dönemim Starbucks’ı bizim bugün bildiğimiz starbucks’tan biraz farklıymış. Daha çok bizim Eminönü’ndeki Mehmet Efendi’ye benziyor, taze kahve öğütüp satıyormuş ve oldukça geleneklerine bağlı 2 kardeş tarafından yönetiliyormuş. Bir süre sonra Howard bu iki kardeş için çalışmaya başlamış. Italya seyahatinde buradaki kahve kültürüne hayran kalmış. Kaliteli kahve ile Amerikalıları tanıştırmaya karar vermiş. Ancak, o dönem ki Starbucks’ın sahipleri bu yönde bir değişikliği pek sıcak karşılamamış ve Howard Starbucks’tan ayrılarak bir başka kahve dükkanı açmış. Birinci dalga kahve diye anılan ve suda çözünen kahvelerin yaygınlaşması ile herkes için ulaşılabilir olmaya başlayan kahve kültürünün etkisi ile Starbucks’ın 6 dükkanı satılığa çıkmış. Hatta bu konuda tutkulu olduğunu bildikleri Howard’a özel bir teklif sunumuşlar. Eğer 60 gün içerisinde 3.8 milyon dolar toplayabilirse, markayı ve 6 dükkanı kendisine satacaklarını söylemişler. O dönemi Howard Shultz şöyle anlatıyor.
Ve böylece ikinci kahve dalgası diye anılan hareketi başlatacak olan Starbucks kurulmuş. Bugün rekabette farklılaşan şirketlere baktığımızda bütçelerini alışıla gelmiş şirketlerden farklı yönettiklerini görüyoruz. Yakın zamanda uzaya roket gönderen SpaceX’in kurucusu Elon Musk’ın sahip olduğu bir diğer şirket Tesla’yı ele alalım… Her gün birçok güvenli, huzurlu, ailemize uygun, asi, güçlü araba reklamına denk geliyorken bugüne kadar 1 tane bile Tesla araba reklamına denk gelmedik. Çünkü Tesla geleneksel reklam kanallarında diğer markalarla rekabete girmektense adından söz ettirecek atmosfer’e araç gönderme, ünlü film ve dizilerde yer alma gibi aktivitelerle bambaşka bir strateji izliyor. Bu yöntem ile 2003 yılında kurulan Tesla, 1903 yılında kurulan Ford kadar marka bilinirliğine ulaşıyor.
Howard Schultz ise Starbucks’taki yaklaşımda müşteri ve çalışan odaklı karar almaktan geçiyor. Pazarlama bütçesini yoğunlukla çalışanlarının eğitimine harcayarak Starbucks müşteri memnuniyetine odaklanıyor.
Hikâyenizi anlatın, başkalarının sizi değiştirmesine izin vermeyin. İlham vermek için kendinize has deneyimlerinizi kullanın. Sizi siz yapan değerlere daima sadık olun.
Yazının başındaki bu cümleyi hatırlıyor musunuz? İşte bu sözleri Onward isimli kitapta Howard Schrutz 2008’de Starbucks’ın ilk defa büyümesinin durduğu, her ay dükkanlarına ortalama 50 kişinin daha az gelmeye başladığı bir dönemden bahsederken geçiyor. Bir yöneticinin çalışanları ile paylaşmaya kolay kolay cesaret edemeyeceği bu kötü gidişatı binlerce çalışanına açık yüreklilikle anlatmış.
Sonrasında zarar etme pahasına da olsa dükkanların öğle saatlerini personel eğitimlerine adamış. 2008 krizinde Howard tekrar CEO olarak firmaya büyük katkılar sağlamış. 2018 yılında yaşanan bir ırkçılık konusuyla ilgili de açık yüreklilikle çalışanının ırkçı profilleme yaptığını ve 1 öğlen 12 milyon dolar zarar etme pahasına da olsa 8.000 dükkanındaki çalışanlarını bu konuda eğiteceğine söz vermiş ve bu sözünü gerçekleştirmiş.
Çok uzun süre Çin’de başarısız olan Starbucks’ın bakış açısını yine Howard’ın Alibaba’nın merkez ofisinde yaptığı bir konuşma değiştirmiş. Jack Ma & Ailelerin de toplantıya katıldığını anlatan hikayesini paylaş. Bunu fark ettikten sonra çalışanların ailelerine de sağlık sigortası gibi çeşitli ayrıcalıklar sunarak nitelikli iş gücü oluşturmuş ve çalışanların benimsediği başarılı bir çalışma düzeni ile burada da başarıyı elde etmişler.
23 yılda 0’dan 250.000 kişinin çalıştığı ve hepimizin tanıdığı bir markayı oluşturan Howard Shultz’un net değeri 3.9 milyar dolar ve gerçek hayatta 5 dakika bile geçirme ihtimalimiz çok düşükken bir internet eğitiminde Starbucks’ın Eski CEO’su ile Geçirdiğim 1 saat 44 dakika’nın bana öğrettiklerini sizinle paylaşmak isterim.
Meraklı olun!
Meraklı olun ve kendinizi öğrenmeye programlayın. Ekiplerle yaptığı bir toplantıda tedarik zincirinde çalışan 26 yaşındaki bir kişinin pazarlama ile ilgili sorduğu soru ile dikkatini çektiğini ve bu kişiye vakit ayırarak ne kadar değerli bir çalışan olduğunu yöneticisine ve şirket çalışanlarına hissettirdiğini anlatıyor. Öğrenin ve doğru anda bu öğrendiklerinizi kullanarak kariyerinize ve işinize değer katın diyor.
Soru Sorun!
Öğrenmenin bir numaralı eylemi ise elbette soru sormak. Eğer bir şirkette çalışıyorsanız ve kendinizi geliştirmek istediğiniz alanı belirlediyseniz yöneticinizle ya da insan kaynakları ile bu hedefe yönelik şirkette kimden destek alabileceğinizi sorabilirsiniz. Aklınızın uyduğu, benzer tecrübe ve hedeflere sahip olduğunuz kişilerle mentörlük ilişkisi kurmak sizi bambaşka yerlere götürebilir.
Geçtiğimiz yıl ben de bir liderlik programına katıldım. Bir havayolu şirketinin Pazarlama Direktörü ile tanıştım ve iş hayatına olan tutkumu keşfetmem, güçlü ve zayıf yanlarımı geliştirmem konusunda gerçekten ufuk açıcı konuşmalar gerçekleştirdik. Mobil dünyada akışlar tasarlamanın, araştırma yapmanın, öğrenmenin ve bir şeyleri hayata geçirip ölçmenin tutkum olduğunu keşfettim. Nisan 2019’dan günümüze sıfırdan yepyeni bir bankacılık uygulaması tasarladık. Bir bebek gibi elime doğdu uygulama, tüm süreçlerinin tasarlanmasında markanın oluşturulmasında ekran tasarımlarının yapılmasında ve bugün pazarlama faaliyetlerinin yapılmasında görev alıyorum. Elimde büyüyen bu uygulamayı yakın zamanda sizler de duymaya ve belki günlük hayatınızda kullanmaya başlayabilirsiniz.
Öncelik Sıralaması Yapın ve Odaklanın!
Aynı anda birçok şeye sahip olmak istiyoruz. Ancak buna her zaman elimizdeki kaynaklar müsaade etmiyor. 10-15 tane işin peşinde koşmaktansa kendinize aylık 3-4 büyük öncelik belirleyin. Bu önceliklerden beklentilerinizi not alın ve ay sonunda ne aşamada olduğunuza göz atın. Kendinize karşı dürüst olun ve işinize ve hayatınıza en çok etki edecek hedeflerin peşinden gidin.
Hayal edin!
Çalışanlarınıza kendi başlarına ulaşamayacakları, birlikte yelken alacağınız somut büyük bir vizyon verin. Şirket kültürünüze yatırım yapın ve sizi iş ve karakter yönünden besleyecek insanlarla vakit geçirin. Kendi yapmadığınız şeyleri bir başkasından beklemeyin. Eğer insanlardan 1 saat fazla mesai yapmalarını isteyecekseniz 2 saat fazla mesai yaparak işin ciddiyetini hissettirin. Çünkü davranışlar kelimelerden çok daha etkilidir.
Kendiniz olun!
Rekabetin ne yapmanız gerektiğini belirlemesine izin vermeyin. Sizi uyarsın ama akışa kapılıp başkasını takip etmek zorunda kalmayın. Kendi kaderinizi kontrol edin. Müşteri faydasını farklılaşma noktası olarak kullanın. Çünkü fiyatta her zaman sizi yenecek birileri çıkacaktır. Kendi iş yapışınızı değiştirmezseniz bir başkası gelip sizi değiştirecektir. (Örnek: IKEA mobilya teslimatı konusundaki yaratıcılığı, iPhone’un tuşlu telefonları ortadan kaldırması, …)
Yeni videolarım her Pazar Barış Özcan videolarının hemen arkasından saat sabah 9.30’da yayınlanmaya devam edecek. Beğenileriniz, yorumlarınız ve whatsapp’tan arkadaşlarınızla paylaşımlarınız ile bana destek olabilirsiniz.
Sevgili şirket, şimdilik benden bu kadar. Tekrar görüşene dek kendinize çok iyi bakın, hoşça kalın!
Murat Kendugan YouTube kanalını takipte olun :)